Euskaltzaindiaren Hiztegia

def: errepira iz. Ipar. Landa laua, bereziki ur ertzean dagoena. Laster errepira edo leku apal guztiak urez itoak dira. // itsas arrano iz. Arranoaren antzeko hegaztia, ur ertzean bizi dena (Haliaeetus albicilla). // adib: ur 5 iz. (Ibai, aintzira edo itsasokoaz mintzatuz). Ur ertzetik joan. Ur hegiko lizar lerdenen andanak. Txalupa ur azalean ikusi zuenean. Ur azpian isuritako olioa urez gain ateratzen da. Ur-haizeen joera lagun ez dugunez gero. Itsasaldi handi edo ur biziak. Ur eremu handia. Gure aitari urak eraman zion etxea. Baina geroztik hona urak bide egin du. Hizkuntza gaietan urak bere bidera itzuli direnean. Urak ez daramana, uharrak (esr. zah.). // basa2 1 iz. Lohia, lokatza. Ur ertzeko basatan. Kaleko basaren gainean baitabiltza. Azpantar busti eta basaz lohituak. Urdea itzultzen da ilki den basara. Oroit zaitez ez zarela basa eta errautsa baizen. Basaz beterik etorri da eskolatik. Txerria basa artean gustura ibiltzen da. // [s.u. belaun] belaunik belaun Belaunaldi batetik bestera. Belaunik belaun, ur ertzean jaio, hazi, koskondu eta bizi izan diren gizakiak.

LBeh (2016-10-26): urertz 46: Elkar 10, Elhuyar 3, Consumer, Berria 6, EiTB 21, Karmel, Argia 2, DiarioVasco 2; ur(-)ertz 104: Aizu (“Plazan dela, frontoian edo hipodromoan dela, ur ertzean traineruei begira dela, demarako beti prest”), Elkar 52 (“Hipopotamotxo xahar bat omen zegoen, gauez ur ertzera irten, eta estazioko lurretatik usnan ibiltzeko ohitura txarra zuena”), Elhuyar (“Baina, horrelako lekuetan, goroldio espezie bat ur ertzean hazten da, eta bizirik irauteko ur-kantitate handiak biltzen ditu”), Consumer 9 (“Ibaien ibilguek izaten dituzten aldaketa nagusiak presa eta urtegiak eraikitzearen, ura lekuz aldatzearen, nekazaritzako ustiakuntzen, dragatuen eta hondakin isurketen eta ur-ertzetan egiten diren eraikuntza-lanen ondorio izaten dira eta gorabehera horiek guztiek eragina izaten dute landare eta animalia espezieengan zein uraren kalitatean”), Berria 13 (“Teilatutik jaitsi, zenbait itxitura pasa, eta ur ertzera iristea lortu zuten”), EiTB 20….

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: urertz 32: Juan Kruz Igerabide 11, Pako Aristi 3, Juan Garzia 3, Lopez de Arana 2, Rafa Egiguren, Koldo Biguri, Xabier Mendiguren Elizegi 2, Anjel Lertxundi, Xabier Amuriza, Anton Garikano, Jon Maia, Eduardo Matauko, Jose Angel Irigaray, Fernando Morillo, Julen Garibira, Eskarne Mujika; ur(-)ertz 59: Berria 2, Karlos Zabala 18, Joanes Urkixo 5, Jose Morales 4, Aingeru Epaltza 3, Felipe Juaristi 2, Koldo Biguri 2, Elizen arteko Biblia 2, Asisko Frantzizko 2, Pedro Alberdi 2, Josu Zabaleta 2, Jose Antonio Mujika, Txiliku, Juan Garzia 2, Xabier Mendiguren Elizegi, Iñaki Mendiguren, Itziar Otaegi, Hasier Etxeberria, Patxi Zubizarreta, Anjel Lertxundi, Jon Arretxe, Txillardegi, Mirentxu Larrañaga, Iñaki Iñurrieta, Gotzon Garate.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: (es ribera; fr rive; en bank) urbazter; urertz; itsasertz (itsasokoa); ibaiertz (ibaikoa); erribera (termino normalizatua).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es orilla || ribera / fr rive, berge: Elhuyar: ertz, bazter; urertz, ur-bazter; [de río] ibaiertz; [de mar] itsasertz, itsasbazter || 1 ur-bazter, urertz; 2 [del mar] itsasertz; 3 [del río] ibaiertz, erribera / NolaErran: [de mer, lac] bazter, hegi, ertz (MD) ; [de rivière] bazter, hegi, ertz (MD) || [de rivière] ur-bazter, erreka-bazter, errepira (BL) (g.er.), ibai-ertz (MD) / Zehazki: ertz, bazter || 1 ur-bazter; 2 (del mar) itsasbazter, itsasertz; 3 (de río) ibai-ertz, ibaialde / Labayru: ur-bazter, urertz, ezponda; de un río errekondo, errekarte, ibaiertz, uharan, uregi, itsasertz (del mar) || [orilla del mar o río] itsasertz (del mar), ibaiertz (del río), uregi, ur-bazter / Adorez5000: 1 bazter, ertz, hegal, hegi; en la orilla del bosque: baso bazterrean; 2 del paño: mendel, albeni, petral, barren; 3 ribera del río: urbazter, ur-ezponda, ibai-bazter, errekondo, errekarte, ibai-ertz; 4 ribera del mar: kostalde, itsasalde, itsasertz, itsas hegi, kosta, izpazter, itsasondo; 5 acera: espaloi, zintarri, kale-ertz; 6 fig. límite: muga, -buru, -guren; orilla del valle: ibargurena.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: UR-ERTZ (ubertz Lar, H (G); ugertz V ap. A (que cita a Ur); Lar, H (V, G); udertz G-azp). Borde del agua; costa. "Margen del río", "ribera de mar, de río" Lar. Geratu zan ugertzian. Ur MarIl 58. Arrantza miragarria egin zuten tokitik ur-ertzera eunen bat kanako bidea zegoan. Lard 475. Noan noan ur-ertzetik aldatzean zear, gora ta gora. A BGuzur 108. Espaiñia guztiko urertza ikusi ebenak. Ag Kr 79. Zulatu bear eben ontzia urertzean txikotak arin ebaten ezpazirean. Echta Jos 203. Ontzia ur ertzera eraman zuten. JAIraz Bizia 48. Ur-ertzean jaio, azi, kozkondu ta bizi. Erkiag Arran 85. Minkiuk, emen, bere ugertz orlegiak kaiñabera xamurrez zedatu ditu. Ibiñ Virgil 51 (36 ur-ertzetako). Ur ertzeko lorea. NEtx LBB 356. Emezortziren bat kartutxo jarri ur-ertzean, zubiaren azpian. Alkain 42. v. tbn. Laux BBa 88. Onaind in Gazt MusIx 209.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta jasoa Euskaltzaindiaren Hiztegian, adibide gisa.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Zenbaitetan kolokazioa da, eta azpisarrera gisa jasotzekoa izan liteke.

Zerrendako forma adibide gisa ematekoa da

adibide gisa jasotzekoa ur sarreraren barruan.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoak ur sarreran.