Euskaltzaindiaren Hiztegia

2 emaitza pisu bilaketarentzat - [1 - 2] bistaratzen.

pisu1
1 iz. Lurrak gorputz batean egiten duen erakarpen indarra; indar horren neurria, nolakotasuna edo eragina. Ik. zama. Bere pisua zen gutxienez berrehun kintalekoa. Han biltzen den garia da pisu handikoa eta ore onekoa. Pisatu zaitu Jainkoak eta pisuan arin aurkitu zaitu. Pisua neurtu. Pisu unitateak. Zama baten pisua. Pisu gordina, garbia. Pisura saldu. Zer pisu du harri horrek?
2 iz. Zama. Pisu astuna bizkarrean dut, hirurogei eta hamasei urte. Zer astuna den bekatuen pisua. Bere gainean nola hartu zuen pisu hain ikaragarria. Bihotzean halako pisu bat, min sorgor bat. || (Gauza astuna). Ez zaio pisurik altxatzerik komeni.
3 iz. Norbaiten edo zerbaiten garrantzia edo eragina. Pisu gehiago duen arrazoia. Erlijioak bere pisu guztiarekin sendotzen ditu gizartean onerako diren doktrina batzuk.
4 iz. Pisatzeko erabiltzen den tresna. Ik. balantza. Pisuan pisatu.
5 iz. Pisatzeko zenbait tresnatan, pisu neurri bezala erabiltzen den pisu jakineko gauzakia. Librako pisua.
6 iz. Halterofilian eta gimnastika-ariketa batzuetan erabiltzen den tresna, haga baten bi ertzetan ezarririk dauden metalezko disko astun batzuez osatua dena; zenbait atletismo probatan jaurtitzen den burdinazko bola. Pisu jaurtiketako proba. Pisu-jasotzaileak.
7 adj. Astuna, pisu handikoa. Zama pisua. Jaunaren uztarria pisuegia bazaizu. Pisuagoak behera eta arinagoak gora doaz. Zein pisu eta samina den ezkonduen gurutzea, amodioa ahituz gero. || Lo pisu batek hartu zuen.

Aztergaia: pisu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau98
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1996-04-25 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:IkHizt
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:02
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z10: EHL 2021-02-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Lau adieratan bereizi-banatu dira agerraldiak: a) 'lurrak gorputz bat erakartzen duen indarra; indar horren neurria, nolakotasuna edo eragina; zama' adierari dagozkionak dira ugarienak (551 ager.): a1) [izond.] gisa azaldu direnak: phezu 5, ZuAm (Mst, Casve SGrazi); pisu (phisu) 198: B 3 (Añ GGero, CatBus, AB AmaE), G 84 (Cb, Echag, It Fab, Mg CC, AA, Gco, Izt C, Xe, PE, Arr May, Bv AsL, Lard, Arr GB, Tx B, Or Eus, Inza Azalp, Ir YKBiz, Azurm HitzB, Vill Jaink), IE 116 (EZ, Ax, Harb, Mat, Gç, Hm, SP, Ch, ES, Lg, Mih, Dh, Dv Lab, Gy, Hb, Jnn, Legaz, Iratz, Ox, Zerb IxtS, Barb Sup, JE Ber, Lf Murtuts, Mde Po, StPierre, Larz Senper), EB 7 (Arti MaldanB, MEIG); pixu 8: G 7 (Aran SIgn, Arr May, Zab Gabon, Sor AuOst, SMitx Aranz, Lasa Poem, Txill Let), EB 1 (MEIG); pizu 16: G 1 (Or Eus), IE 15 (Lç, E, SP, HU, FIr, Zub, Ardoy SFran, JEtchep, Xa Odol); a2) [iz.] gisa azalduak: phezu (phezü): G 1 (Or Eus), IE 1 (ChantP), ZuAm 14 (Mst, Etch, Casve SGrazi); pisu (phisu) 184: B 62 (DurPl, Zav Fab, Mg CO, Añ, fB, Astar, JJMg, Mg PAb, AB AmaE, Azc, Itz, Ur, A BGuzur, Balad, Erkiag), G 62 (Cb, Mb, Mg, AA, Gco, VMg, Izt, Arrantz, EusJok, JanEd, Noe, Arr May, Lard, Sor, Tx, Or, Vill Jaink, And AUzta, Berron Kijote, Ibiñ Virgil, Munita), IE 34 (Ax, Mat, Gç, SP, Ch, Hb Egia, Dv, ECocin, Barb Leg, JE Ber, Mde Pr, StPierre), EB 26 (Arti MaldanB, Mde HaurB, Osk Kurl, MEIG); piso IE 1 (Volt); pixu 40: B 11 (AB AmaE, Ur MarIl, Kk Ab, BEnb NereA, Gand Elorri, Erkiag), G 23 (Ud, Aran SIgn, Zab Gabon, EusJok, Noe, Ag G, Muj PAm, Lab, Basarri, Uzt Noiz, Ibiñ Virgil, NEtx LBB, Txill Let, Salav, Munita, NEtx Antz), EB 6 (MEIG); pizu IE 8 (Lç, Volt, SP, Bordel, Zub); a3) eratorriak eta: phezutarzun ZuAm 7 (Mst), pisutasun G 7 (Gco), IE 13 (Ax, Mat, SP Imit, Ch, ES), pizutasun IE 1 (JEtchep), p(h)isu izan IE 4 (Dv Lab, Barb, Lf Murtuts), pisuki IE 4 (SP Phil), pisutsu B 21 (Añ, fB, Astar, Azc PB), pisuzko B 5 (CatLlo), IE 1 (Gy); b) 'etxebizitza, maila' adierakoak: pisu B 2 (AB AmaE, Erkiag BatB), IE 1 (JE Ber), EB 1 (Arti Ipuin); piso B 1 (SM Zirik); pixu G 1 (Basarri); c) 'balantza' adierakoak: phezu 1, ZuAm (Mst); p(h)isu 25: B 5 (DurPl, Astar, Erkiag Arran), G 13 (Cb, AA, Arr May, Urruz Urz, Sor Gabon, EusJok, Noe, And AUzta), IE 7 (SP, Dv Lab); pixu 4: B 2 (Ur MarIl, Erkiag BatB), G 1 (Noe), EB 1 (MEIG); pizu IE 1 (Volt); d) 'dirua' adierako pizu forma behin azaldu da, B (Balad).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

a) 'Lurrak gorputz bat erakartzen duen indarra...' adierakoak dira ugarienak: a1) [izond.] gisa azalduak: pisu 11: G 3 (T. Egibar, P. Orkaiztegi, Mokoroa), EB 7 (J. Intxausti, X. Goia, E. Kortadi, Txillardegi, F. Pelaez, A. Urretabizkaia), EgAs 1 (R. Iraola); pixu 2: G 1 (J. Agirre), EB 1 (J. Garmendia); pizu 4: IE 2 (A. Erdozaincy), EB 2 (K. Santisteban, J. Urain); a2) [iz.] gisa azalduak: piso 2: B 1 (Azkue), G 1 (J. Azpiroz); pisu 164: B 4 (Andra Marija Uribarricuaren beder., S. Onaindia, F. Zubiaga, Oskillaso), G 7 (Urruzuno, Villasante, G. Ansola, F. Portu, Jaunaren Deia, A. Begiristain), IE 1 (G. Alfaro), EB 137 (G. Nazabal, I. Sarasola, Euskaltzaindia, J. Bergara, J.M. Rodriguez, I. Aizpuru, I. Irazabalbeitia, J. Azurmendi, X. Etxaniz, J.I. Iglesias, F.J. Juanes, J. Garzia, P. Esnal, E. Lopez, E.J., J. Uriarte, UZEI, Elhuyar, M. Zabaleta, J. Arrizabalaga, Saioka, J. Gonzalez, Fisika. Irakaskuntza Ertainak, I. Iñurrieta, I. Azkune, Kimika, J.A. Lakarra, A.M. Toledo, K. Fernandez, J. Sudupe, P. Iztueta, F. Mendizabal, Bizia lurrean, G. Garate, M. Aramendi, J. Oregi, Arantzadi/Jakin, J.A. Agirre, M.A. Unanua, J. Aldabe, M. Lorda, M. Ensunza, A. Azkona, J. Apalategi, B. Uraga, J. Agirre, N. Urbizu, I. Mendiguren, Txiliku, X. Monasterio, J. Lasa, X. Mendiguren B., Gipuzkoako foru aldundia, J.A. Berriotxoa, D. Urbistondo), EgAs 15 (Egin, GAO, Hemen, E. Etxebarren, X. Mendiguren B., A. Lertxundi, L. Unzueta, P. Perurena, Unescoren albistaria); pixu 29: B 2 (A. Zubikarai, Barrutia), G 6 (M. Recondo, P. Iztueta, M. Oñatibia, A. Ibiñagabeitia, M. Ariztia), EB 5 (A. Biteri, Kultura eta Turismo, A. Zubikarai, J.M. Mendizabal), EgAs 16 (K. Sagarzazu, Egin, Basarri, J. Zubia, DV, Agur, Arrasate Press, Gure Erria); p(h)izu 5: EB 3 (Euskal kulturaren urtekaria, I. Borda), EgAs 2 (Eskualduna); a3) lexia-esapideak: pisu egin EB 1 (G. Garate), pisu atomiko EB 6 (I. Irazabalbeitia, J. Iturbe), pisu espezifiko EB 10 (J.M. Torrealdai, Elhuyar, X. Goia, Euskal estatistika-erakundea, J. Butron, M. Ensunza), pisu-galera EB 2 (J.I. Iglesias), gorputz-pisu EB 3 (J. Agirre), pisu-indar EB 3 (Arantzadi/Jakin), pisu jasoketa EgAs 1 (J.L. Lekuona), pisu-jaurtiketa EB 1 (F. Mendizabal), pisu molekular EB 18 (A. Santamaria, M. Martinez, F.J. Juanes, Elhuyar, J. Iturbe, Saioka), pisu-neurgailu EB 1 (Elhuyar), pisu-neurri EB 2 (P. Esnal), pisu-portzentaia EB 3 (Elhuyar), pisu sakadura EB 1 (Arantzadi/Jakin), pisu-unitate EB 2 (Ingurunea esperientzi-arloa), pisudun EB 2 (A. Martinez, Txillardegi), pisuzko EB 2 (J.M. Goñi, R. Manjón), EgAs 1 (Argia); b) 'etxebizitza, maila' adierakoak: piso 3: G 1 (J. Azpiroz), EB 2 (J. Casenave; R. Etxezarreta); pisu 48: B 2 (A. Lasarte), EB 32 (E. Etxebarria, N. Agirre, E.J, M. Aldasoro, E. Aseginolaza, P. Iztueta, SEIE taldea, G. Nazabal, UZEI, N. Urbizu, A. Lertxundi, I. Olaberria, X. Gereño, P. Lizarralde, P. Zabaleta, P. Sastre, X. Amuriza, D. Urbistondo, X. Mendiguren Elizegi, M. Landa), EgAs 14 (La Voz de Euskadi, I. Azkune, A Urretabizkaia, Gaur express, Hemen, K. Zidarre); pixu 1: EgAs (Basarri); c) 'balantza' adierako pisu 1, EB (Elhuyar); d) 'dirua' adierako pisu 1, EB (J.B. Ayerbe).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

piso 'zama': AB50 3; 'etxebizitza': AB38 1, AB50 11; '?' DFrec 9; pisu 'zama': AB38 (cf. pisu astun, pisu erloju, pisu kontzeptu, pisu magnitude, pisu neurketa, pisu neurkin, pisu unitate, pisu-kaja, pisu-lege, pisu-neurgailu, pisu-neurketa, pisu-neurri, pisu-proportzio, pisu-unitate); AB50 70, Euskalterm 82 (cf. ardatz-pisu, bizi-pisu, euli-pisu, jaiotza-pisu, luma-pisu, minieuli-pisu, oilar-pisu; pisu baliokide, pisu-atzerapen, pisu-barometro, pisu-bereizte, pisu-desbideratze, pisu-egiaztatze, pisu-etxe, pisu-galtze, pisu-jaurtiketa, pisu-jaurtitzaile, pisu-kategoria, pisu-kaxa, pisu-kurba, pisu-matxarda, pisu-muga, pisu-sentsazio, pisu-sorta, pisu-tolerantzia, pisu-zirkulu); HiztEn-LurE; pisu atomiko: AB38 5, HiztEn, Euskalterm; pisu espezifiko: AB38 7, HiztEn, Euskalterm 1; pisu molekular: AB38 6, HiztEn, Euskalterm 4; pisu [izond.]: AB38 1, HiztEn, LurE, Euskalterm 1; pisu izan: LurE; pisudun: DFrec 1, AB50 4, LurE; pisugabe: Euskalterm 1; pisugabezia: Euskalterm 1; pisutasun: HiztEn-LurE; pisutsu: AB38 1, HiztEn-LurE; pisutxo: AB38 1; pisuzko: AB50 2, Euskalterm 1; pisu 'etxebizitza': DFrec 9, AB38 15, AB50 32, HiztEn, Euskalterm 12; pisu 'balantza': AB50 4, HiztEn-LurE; '?' DFrec 43, AB38 56.

Bestelakoak
Jatorrizko forma

pisu, (h)azta.

Euskaltzaindiaren Arauak

1 iz. 'lurraren erakarmen-indarra'; 'tresna, pisatzekoa'. 2 izond. 'astuna, pisu handikoa'. / AS: pisu izan, pisuzko: pisuzko arrazoiak.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

E109: "Adiera figuratua ere sartzea proposatuko nuke, adibide batekin, arrazoi pisuak edo. Langile pisua dakusat Lhanderenean, s.u., eta [becatari] aiñ pisua Agirre Asteasukoagan, III. 212". // BAgiria (1999-04-23): "eskaria ez da onartu. Izenondo gisa jasoa denez, ez da gehiagoren beharrik ikusi".

Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra

izenari hirugarren adiera aitortuz: 'gimnastikako tresna'; eta lehen adierakoaren adibide gisa jasoz: pisu atomiko, pisu espezifiko, pisu hil, pisu molekular.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

pisukide aztertzean proposatu da lehendik arautua dagoen pisu sarrerari ‘etxebizitza’ adiera gehitzea, Heg. markarekin.

Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

pisu izan.

Informazio lexikografikoa
Adiera nagusiak bakarrik jaso dira

1 iz. lurraren erakarmen-indarra; 2 iz. tresna, pisatzekoa; 3 izond. astuna, pisu handikoa.

Erabileremu dialektala

Heg.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E115]: "iparraldean ezaguna ote denez? Baietz "manex herrietan", Zuberoan ordea phezü erraten da" (1993-02)

Euskaltzainen oharrak

 - [E109]: adiera figuratua ere sartzea proposatu du.

 - Erabakia: BAgiria (1999-04-23): ez da onartu.

pisu2
1 iz. Heg. Hainbat solairu dituen etxe edo eraikin bateko etxebizitzetako bakoitza. Ik. apartamentu. Parisen bizi dira, luxuzko pisu batean. Alokairuko pisu baten bila zebilen.
2 iz. Heg. Solairua, eraikin bateko egitura horizontaletako bakoitza. Eraikineko azken pisuan bizi zen.

Aztergaia: pisu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau98
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1996-04-25 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:IkHizt
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:02
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z10: EHL 2021-02-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Lau adieratan bereizi-banatu dira agerraldiak: a) 'lurrak gorputz bat erakartzen duen indarra; indar horren neurria, nolakotasuna edo eragina; zama' adierari dagozkionak dira ugarienak (551 ager.): a1) [izond.] gisa azaldu direnak: phezu 5, ZuAm (Mst, Casve SGrazi); pisu (phisu) 198: B 3 (Añ GGero, CatBus, AB AmaE), G 84 (Cb, Echag, It Fab, Mg CC, AA, Gco, Izt C, Xe, PE, Arr May, Bv AsL, Lard, Arr GB, Tx B, Or Eus, Inza Azalp, Ir YKBiz, Azurm HitzB, Vill Jaink), IE 116 (EZ, Ax, Harb, Mat, Gç, Hm, SP, Ch, ES, Lg, Mih, Dh, Dv Lab, Gy, Hb, Jnn, Legaz, Iratz, Ox, Zerb IxtS, Barb Sup, JE Ber, Lf Murtuts, Mde Po, StPierre, Larz Senper), EB 7 (Arti MaldanB, MEIG); pixu 8: G 7 (Aran SIgn, Arr May, Zab Gabon, Sor AuOst, SMitx Aranz, Lasa Poem, Txill Let), EB 1 (MEIG); pizu 16: G 1 (Or Eus), IE 15 (Lç, E, SP, HU, FIr, Zub, Ardoy SFran, JEtchep, Xa Odol); a2) [iz.] gisa azalduak: phezu (phezü): G 1 (Or Eus), IE 1 (ChantP), ZuAm 14 (Mst, Etch, Casve SGrazi); pisu (phisu) 184: B 62 (DurPl, Zav Fab, Mg CO, Añ, fB, Astar, JJMg, Mg PAb, AB AmaE, Azc, Itz, Ur, A BGuzur, Balad, Erkiag), G 62 (Cb, Mb, Mg, AA, Gco, VMg, Izt, Arrantz, EusJok, JanEd, Noe, Arr May, Lard, Sor, Tx, Or, Vill Jaink, And AUzta, Berron Kijote, Ibiñ Virgil, Munita), IE 34 (Ax, Mat, Gç, SP, Ch, Hb Egia, Dv, ECocin, Barb Leg, JE Ber, Mde Pr, StPierre), EB 26 (Arti MaldanB, Mde HaurB, Osk Kurl, MEIG); piso IE 1 (Volt); pixu 40: B 11 (AB AmaE, Ur MarIl, Kk Ab, BEnb NereA, Gand Elorri, Erkiag), G 23 (Ud, Aran SIgn, Zab Gabon, EusJok, Noe, Ag G, Muj PAm, Lab, Basarri, Uzt Noiz, Ibiñ Virgil, NEtx LBB, Txill Let, Salav, Munita, NEtx Antz), EB 6 (MEIG); pizu IE 8 (Lç, Volt, SP, Bordel, Zub); a3) eratorriak eta: phezutarzun ZuAm 7 (Mst), pisutasun G 7 (Gco), IE 13 (Ax, Mat, SP Imit, Ch, ES), pizutasun IE 1 (JEtchep), p(h)isu izan IE 4 (Dv Lab, Barb, Lf Murtuts), pisuki IE 4 (SP Phil), pisutsu B 21 (Añ, fB, Astar, Azc PB), pisuzko B 5 (CatLlo), IE 1 (Gy); b) 'etxebizitza, maila' adierakoak: pisu B 2 (AB AmaE, Erkiag BatB), IE 1 (JE Ber), EB 1 (Arti Ipuin); piso B 1 (SM Zirik); pixu G 1 (Basarri); c) 'balantza' adierakoak: phezu 1, ZuAm (Mst); p(h)isu 25: B 5 (DurPl, Astar, Erkiag Arran), G 13 (Cb, AA, Arr May, Urruz Urz, Sor Gabon, EusJok, Noe, And AUzta), IE 7 (SP, Dv Lab); pixu 4: B 2 (Ur MarIl, Erkiag BatB), G 1 (Noe), EB 1 (MEIG); pizu IE 1 (Volt); d) 'dirua' adierako pizu forma behin azaldu da, B (Balad).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

a) 'Lurrak gorputz bat erakartzen duen indarra...' adierakoak dira ugarienak: a1) [izond.] gisa azalduak: pisu 11: G 3 (T. Egibar, P. Orkaiztegi, Mokoroa), EB 7 (J. Intxausti, X. Goia, E. Kortadi, Txillardegi, F. Pelaez, A. Urretabizkaia), EgAs 1 (R. Iraola); pixu 2: G 1 (J. Agirre), EB 1 (J. Garmendia); pizu 4: IE 2 (A. Erdozaincy), EB 2 (K. Santisteban, J. Urain); a2) [iz.] gisa azalduak: piso 2: B 1 (Azkue), G 1 (J. Azpiroz); pisu 164: B 4 (Andra Marija Uribarricuaren beder., S. Onaindia, F. Zubiaga, Oskillaso), G 7 (Urruzuno, Villasante, G. Ansola, F. Portu, Jaunaren Deia, A. Begiristain), IE 1 (G. Alfaro), EB 137 (G. Nazabal, I. Sarasola, Euskaltzaindia, J. Bergara, J.M. Rodriguez, I. Aizpuru, I. Irazabalbeitia, J. Azurmendi, X. Etxaniz, J.I. Iglesias, F.J. Juanes, J. Garzia, P. Esnal, E. Lopez, E.J., J. Uriarte, UZEI, Elhuyar, M. Zabaleta, J. Arrizabalaga, Saioka, J. Gonzalez, Fisika. Irakaskuntza Ertainak, I. Iñurrieta, I. Azkune, Kimika, J.A. Lakarra, A.M. Toledo, K. Fernandez, J. Sudupe, P. Iztueta, F. Mendizabal, Bizia lurrean, G. Garate, M. Aramendi, J. Oregi, Arantzadi/Jakin, J.A. Agirre, M.A. Unanua, J. Aldabe, M. Lorda, M. Ensunza, A. Azkona, J. Apalategi, B. Uraga, J. Agirre, N. Urbizu, I. Mendiguren, Txiliku, X. Monasterio, J. Lasa, X. Mendiguren B., Gipuzkoako foru aldundia, J.A. Berriotxoa, D. Urbistondo), EgAs 15 (Egin, GAO, Hemen, E. Etxebarren, X. Mendiguren B., A. Lertxundi, L. Unzueta, P. Perurena, Unescoren albistaria); pixu 29: B 2 (A. Zubikarai, Barrutia), G 6 (M. Recondo, P. Iztueta, M. Oñatibia, A. Ibiñagabeitia, M. Ariztia), EB 5 (A. Biteri, Kultura eta Turismo, A. Zubikarai, J.M. Mendizabal), EgAs 16 (K. Sagarzazu, Egin, Basarri, J. Zubia, DV, Agur, Arrasate Press, Gure Erria); p(h)izu 5: EB 3 (Euskal kulturaren urtekaria, I. Borda), EgAs 2 (Eskualduna); a3) lexia-esapideak: pisu egin EB 1 (G. Garate), pisu atomiko EB 6 (I. Irazabalbeitia, J. Iturbe), pisu espezifiko EB 10 (J.M. Torrealdai, Elhuyar, X. Goia, Euskal estatistika-erakundea, J. Butron, M. Ensunza), pisu-galera EB 2 (J.I. Iglesias), gorputz-pisu EB 3 (J. Agirre), pisu-indar EB 3 (Arantzadi/Jakin), pisu jasoketa EgAs 1 (J.L. Lekuona), pisu-jaurtiketa EB 1 (F. Mendizabal), pisu molekular EB 18 (A. Santamaria, M. Martinez, F.J. Juanes, Elhuyar, J. Iturbe, Saioka), pisu-neurgailu EB 1 (Elhuyar), pisu-neurri EB 2 (P. Esnal), pisu-portzentaia EB 3 (Elhuyar), pisu sakadura EB 1 (Arantzadi/Jakin), pisu-unitate EB 2 (Ingurunea esperientzi-arloa), pisudun EB 2 (A. Martinez, Txillardegi), pisuzko EB 2 (J.M. Goñi, R. Manjón), EgAs 1 (Argia); b) 'etxebizitza, maila' adierakoak: piso 3: G 1 (J. Azpiroz), EB 2 (J. Casenave; R. Etxezarreta); pisu 48: B 2 (A. Lasarte), EB 32 (E. Etxebarria, N. Agirre, E.J, M. Aldasoro, E. Aseginolaza, P. Iztueta, SEIE taldea, G. Nazabal, UZEI, N. Urbizu, A. Lertxundi, I. Olaberria, X. Gereño, P. Lizarralde, P. Zabaleta, P. Sastre, X. Amuriza, D. Urbistondo, X. Mendiguren Elizegi, M. Landa), EgAs 14 (La Voz de Euskadi, I. Azkune, A Urretabizkaia, Gaur express, Hemen, K. Zidarre); pixu 1: EgAs (Basarri); c) 'balantza' adierako pisu 1, EB (Elhuyar); d) 'dirua' adierako pisu 1, EB (J.B. Ayerbe).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

piso 'zama': AB50 3; 'etxebizitza': AB38 1, AB50 11; '?' DFrec 9; pisu 'zama': AB38 (cf. pisu astun, pisu erloju, pisu kontzeptu, pisu magnitude, pisu neurketa, pisu neurkin, pisu unitate, pisu-kaja, pisu-lege, pisu-neurgailu, pisu-neurketa, pisu-neurri, pisu-proportzio, pisu-unitate); AB50 70, Euskalterm 82 (cf. ardatz-pisu, bizi-pisu, euli-pisu, jaiotza-pisu, luma-pisu, minieuli-pisu, oilar-pisu; pisu baliokide, pisu-atzerapen, pisu-barometro, pisu-bereizte, pisu-desbideratze, pisu-egiaztatze, pisu-etxe, pisu-galtze, pisu-jaurtiketa, pisu-jaurtitzaile, pisu-kategoria, pisu-kaxa, pisu-kurba, pisu-matxarda, pisu-muga, pisu-sentsazio, pisu-sorta, pisu-tolerantzia, pisu-zirkulu); HiztEn-LurE; pisu atomiko: AB38 5, HiztEn, Euskalterm; pisu espezifiko: AB38 7, HiztEn, Euskalterm 1; pisu molekular: AB38 6, HiztEn, Euskalterm 4; pisu [izond.]: AB38 1, HiztEn, LurE, Euskalterm 1; pisu izan: LurE; pisudun: DFrec 1, AB50 4, LurE; pisugabe: Euskalterm 1; pisugabezia: Euskalterm 1; pisutasun: HiztEn-LurE; pisutsu: AB38 1, HiztEn-LurE; pisutxo: AB38 1; pisuzko: AB50 2, Euskalterm 1; pisu 'etxebizitza': DFrec 9, AB38 15, AB50 32, HiztEn, Euskalterm 12; pisu 'balantza': AB50 4, HiztEn-LurE; '?' DFrec 43, AB38 56.

Bestelakoak
Jatorrizko forma

pisu, (h)azta.

Euskaltzaindiaren Arauak

1 iz. 'lurraren erakarmen-indarra'; 'tresna, pisatzekoa'. 2 izond. 'astuna, pisu handikoa'. / AS: pisu izan, pisuzko: pisuzko arrazoiak.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

E109: "Adiera figuratua ere sartzea proposatuko nuke, adibide batekin, arrazoi pisuak edo. Langile pisua dakusat Lhanderenean, s.u., eta [becatari] aiñ pisua Agirre Asteasukoagan, III. 212". // BAgiria (1999-04-23): "eskaria ez da onartu. Izenondo gisa jasoa denez, ez da gehiagoren beharrik ikusi".

Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra

izenari hirugarren adiera aitortuz: 'gimnastikako tresna'; eta lehen adierakoaren adibide gisa jasoz: pisu atomiko, pisu espezifiko, pisu hil, pisu molekular.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

pisukide aztertzean proposatu da lehendik arautua dagoen pisu sarrerari ‘etxebizitza’ adiera gehitzea, Heg. markarekin.

Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

pisu izan.

Informazio lexikografikoa
Adiera nagusiak bakarrik jaso dira

1 iz. lurraren erakarmen-indarra; 2 iz. tresna, pisatzekoa; 3 izond. astuna, pisu handikoa.

Erabileremu dialektala

Heg.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E115]: "iparraldean ezaguna ote denez? Baietz "manex herrietan", Zuberoan ordea phezü erraten da" (1993-02)

Euskaltzainen oharrak

 - [E109]: adiera figuratua ere sartzea proposatu du.

 - Erabakia: BAgiria (1999-04-23): ez da onartu.

 

Azkue Biblioteka eta Artxiboa

ORDUTEGIA
9:00 - 14:00

Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.