Euskaltzaindiaren Hiztegia

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: MUTUR-GORRI (V-gip, G-goi). Ref.: AEF 1955, 141; Elexp Berg. a) (Adj.). De morro rojo; de pico rojo. Txori mutur-gorri baten antzekoa. 'Chardonneret'. Or Mi 74 (cf. supra). Ari mutur gorriya. Tx B 191. Ardi mutur gorria. Otoizlari 1970, n.º 59, 50. Mutur gorri haundia. Ib. 50. Mutur gorri ttipia. Ib. 50. De cara colorada. Prantzez eo ingeles, eo mutur gorri oietako bat zai daukak. Alz Burr 17. a) (Sust.). "Mutturgorri (L-ain), jilguero (pájaro)" A. "(GH), chardonneret" Lh. Zer du mutur-gorriak txepetxaren aldean. 'Chardonneret'. Or Mi 19.

def: [s.u. ardi] Karrantzako ardi Euskal Herriko ardi arraza; arraza horretako ardia, gorputz luze iletsua eta belarri handiak dituena, mutur-beltza edo mutur-gorria izan daitekeena. // adib: mutur 3 iz. (Hitz elkartuetan, lehen osagai gisa). Ingeles mutur-gorri horietako bati. Gazte mutur-handi bat.

mutur(-)gorri 6: DiarioVasco 3 (“Mutur gorriak, zuriak edo beltzak, denak latxak hemen, artalde autoktonoan”), Elkar (“Halako batean, frakez jantzitako gizon bibote-luze eta mutur-gorri bat taldetik bereizi da eta balantzaka baina erabakitasunez bideratu ditu urratsak printzesatxoarenganantz: mozkortuta zegoen”), Berria 2 (“13:00etan, epaileek ardi eta ahari mutur gorri zein mutur beltz guztiak goitik behera ikuskatu ondoren, sariak banatu dituzte hiru kategoria nagusitan”); muturgorri 3: DiarioVasco (“muturgorriak Arkume ahariaren Gabiriako Eli Elgarrestak”), Berria 2 (“Behien artean haragi behiak nabarmentzen dira; ardietan, berriz, ardi latxa da nagusi, eta muturraren koloreagatik bi mota bereizten dira: muturbeltza eta muturgorria”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

mutur(-)gorri 3: Herria (“Ainhoar abeltzainen partetik baginituen: sasi ardiak, ardi mutur beltz eta mutur gorriak, exebehorrak eta pottokak”), Unai Iturriaga (“Egun on - idazkari mutur gorriak hartu zuen”), Aurelia Arkotxa (“Cape Rouge deitu itsas-mutur gorrian den portu xume-xume hau, Hoyarzabalen itsas-liburuan Capenruge deitua zen eta Dorrerenean, Caruge edo Carruge dateke”), Irene Aldasoro (“Mutur-gorri ergel aspergarria!”); muturgorri 1, Patziku Perurena (“Azaldu da azkenean gure ahari muturgorria: honatx joarea bere ustaiarekin, gainerakoen berri putreek jakinen dute”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Gaur egun erabilia, baina sarrera gisa agertzea dagokio muturgorri forma lotuan, batetik eta mutur-gorri azpisarrera gisa.