Euskaltzaindiaren Hiztegia

OEHko datuak [laburduren azalpena]

HERRIKO ETXE (V, G, AN-5vill-erro, B, L, BN, S; Añ (V), Dv, H). Ref.: A; AEF 1926, 3; Lh; Iz Als (erriko etxí); Etxba Eib; Satr CEEN 1969, 209; Garm LexEV 88. a) Ayuntamiento, casa consistorial, casa del concejo. Para entender algunos ejs., téngase en cuenta que en ella se solía encontrar la taberna (cf. AEF 1926, 3), la posada (cf. Garm LexEV 88) o la cárcel del pueblo. "Más común Konzejua" Etxba Eib. "Casa consistorial, Erriko-etxea" EEs 1917, 150. Cf. Urt I 296: "Aedium [...] aedificiorum publicorum, [...] herriko etxezáña, [...] herrikoetxe arthadúna". * Herriko etxekotz haritz bat. (1754). SenperEus 102. Herriko etxean, Kapitulu jeneralean (1792). Revol 153. Adiskideak alkarturik batutzen dira jai egun batean Erriko etxera. Izt C 237. Hitztorio hau herriko-etxeko liburu handian etzana duk. Elzb PAd 72. Erriko etxeko arkubak. Alz STFer 112. Lanerako artzia nai duten gaztiak juan biarko dute, bada, Erriko Etxera. EEs 1917, 77. Noizik bein Eskalantek / kartzelan sartzian, / sermoia egiten du / erriko etxian. JanEd II 93. Herriko etxean segretario zelakotz. Barb Sup 2. Aramaioko erriko etxearen goiko sapaillotik. Or SCruz 66. Erriko etxera gazte- / ri aundiya bildu. Yanzi 197. Alkatiaren aginduz guztiyak erriko etxera yuateko. Kk Ab II 172. Behar dute [...] gure herrikotxean agertu. Herr 11-12-1958, 2. Karlisten batzokia beste leku batera aldatu eben: errikoetxera. Alzola Atalak 75. Konzejal batek eraman nindun erriko etxeko balkoira. Uzt Sas 142. Irungo Erriko-Etxe aurrera. MMant 17s. Buruz-buru egin nuen Herriko-Etxeko plazan [...] Aita Xabier Diharcekin. Larre ArtzainE 284.

LB: “HENDAIAKO Herriko Etxeak Chimères antzerki taldearen laguntzarekin antolatzen duen Antzerkiaren Maiatza jaialdiak 30 urte beteko ditu aurten” (Aizu); EPG: “Urte bat eterdi huntan, Euskal Konfederazioa ari da lan eta lan, euskararen erabilpena sustatzen Iparraldeko Herriko Etxeetan”(Herria);

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Elhuyar: herri-etxe, herriko etxe ayuntamiento, casa consistorial herri-etxeko idazkaria: el secretario del ayuntamiento herriko etxean biltzen dira: se reúnen en la casa consistorial; Adorez: herriko etxea: ayuntamiento; Labayru: herriko etxe casa consistorial, ayuntamiento.

Jatorrizko forma

herriko etxe, udaletxe.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

etxe 3 iz. Erabilera jakin bat duen etxea, askotan jendartekoa. Herriko etxea: udaletxea. Fraide, moja etxea. Auzi etxea: auzitegia. Salgai dago Euskaltzaindiaren etxean, Bilbon. Euskal etxea: atzerrian, euskaldunak biltzen diren etxea. Kultur etxea. Gaua igarotzera emakume galduen etxe batera. Bilboko Ellakuria etxean. [herri] herriko etxe iz. Udaletxea. Herriko etxean idazkari zen.

Teknizismo hiztegi honen mailari ez dagokiona

Erabat ezabatu adibidea eta azalpena, azpisarrera gisa jasoa baitago lehendik herri sarreran.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa etxe sarreran ere.