Euskaltzaindiaren Hiztegia

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: GAIZKI MINTZATU (Dv, H), GAIZKI MINTZO IZAN. a) Hablar mal (de alguien o de algo); decir inconveniencias. "Gaizki mintzatzea norbaitez, parler mal de quelqu'un" Dv. "Mal parler" H. v. GAIZKI HITZ EGIN. Elkharren kontra etzaiteztela gaizki minza, anaieak. Lç Iac 4, 11 (TB gaizki mintza bata berzeaz, Dv elkharrentzat ez mintza gaizki). Zeren hetzaz [gaixtoez], heken adiskideak ere [...] gaizki mintzo baitira. Ax 515 (V 332). Hobe da ixil egoitea, ezenez gaizki minzatzea. "Que mal parler". O Pr 244. Bertzez gaizki minzo denak adi ditzake bere ogenak. Ib. 562. Mihi gaizki mintzatzen / hañitz aldiz usatua. Gç 139. Gaizki bestez minzatzia bekhatü handi bat deia? Bp I 102. Emanen [dute] bide gaizki mintzatzeko. ES 196. Gaizki minzo diren konpañatik, ahal bagite, erretiratüz. CatLan 98. Lagunaz gaizki mintzatzeko ohitura. Dh 145. Hil orduko, berehala hartaz gaizki mintzatzea. HU Aurp 63. Gaizki mintzatzeko / abillidadia. MendaroTx 289. Ari dira, bele antzo / --koa, koa, koa, koa-- / bestengatik gaizki mintzo. Mde Po 41. Gizarteko asarreak ez piztea ez ezen, gaizki mintzatuz geitzea. "Male loquendo". Or Aitork 230. v. tbn. EZ Man I 94. SP Phil 352. Tt Arima XV. Ch III 46, 4. He Phil 355. Mst III 28, 2. Lg II 147. Mih 65. Arch Fab 89. Gy 9. Dv 1 Petr 2, 12. CatS 48. Zby RIEV 1909, 106. CatJauf 15. LuzKant 147. MEIG VI 169. b) Reprender. Gaizki mintzatzen zaion guzietan, begiratze gaisto edo desafioa egiten dionean [gurasoari]. CatB 44. Egün batez gaizki mintzatü zen bere amari; hau ordian nigar turrustaz hasi zen. Ip Hil 55. c) (Part. en función de adj. y sust.). Mal hablado. "Gaizki mintzetue da (B)" Gte Erd 128 (junto a aho zikiñekoa, mihi gaiztoa, etc., de otras zonas)

adib: gaiztoki adb. Gaiztakeriaz. Besteen emazte eta alabak ez desira gaiztoki. Gaizki eta gaiztoki mintzo dela.

gaizki mintzatu : DiarioVasco (“Kantuz hasi baino lehen ibiltzen ginen herriz herri hizlari orduko egoera sozialari buruz, eta uste zuten anarkista batzuk ginela, gaizki mintzatzen ginela..”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

gaizki mintzatu 9: Herria 3 (“Ez balitz hain gaizki mintzatu batzuren eta bertzeren kontra, behar bada Finlandiatik, Poloniatik eta Europa Ekialdeko estatuen ganik Parisek ukanen zituen faltatu zitzaizkion bozak, lauekin aski”), Patxi Ezkiaga (“Nire halabeharra madarikatzen dudaneko hartantxe, gaizki mintzatu zinen”), Patxi Altuna (“Nagusien aginduak, esanak eta ohiturak onesteko eta goratzeko prest egon behar dugu beti; izan ere, batzuk ez badira ere, edo ez balira ere halakoak, haietaz gaizki mintzatzeak bai sermoi agirietan bai berriketan jende xehearen aurrean, mar-mar eta gaizbide gehiago sortuko luke on egin baino; hala herria sumindu egingo litzateke bere nagusiekin, bai lurrekoekin bai espiritukoekin”), Xipri Arbelbide (“Prefetek txostenak igortzen baitzizkioten ministroari beren apezpikuaz, 1879-koan, idazten du apezpikua gaizki mintzatu zela prentsaren bidez bai prefetaz bai administrazioaz”), Joxan Elosegi (“Ez zaitez Saito jaunari buruz horren gaizki mintza”), Jean Baptiste Etxarren (“Egun batez jakin zuen Luzaiden gaizki mintzatu zirela hartaz”), Elizen arteko Biblia (“hitz egin jator eta inork ez kritikatzeko eran, kontra daudenak lotsatan geldi daitezen, gutaz gaizki mintzatzeko egokierarik gabe”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa gaizki sarreran.