Euskaltzaindiaren Hiztegia
1 emaitza distira bilaketarentzat - [1 - 1] bistaratzen.
Aztergaia: distira
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Araua: | Z3:EArau62 | ||
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1992-05-28 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | ||
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:07 |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
diztira egin 1, Enb ("Zure lorratzai jarraitu naiak / Jarri nau goirantz begira; / Zuk jarri dozun Jel-bide ziar / Argijak dagi diztira"). Ik. OEH argitaratuan gainera: Carta de JMB ("Distira egiten duten gauzen izenak badira ausarki"); diztiragarri 1, Etxde JJ ("Nun-naitik bazitun metalezko botoi diztiragarriak, zernai koloretako zintak eta gudari-txanoan luma luzedun kukur bikaiña"); diztikor 7 eta distirakor (eta diztira- 1) 3: cf. infra; distirant (eta dixtirant 1, diztiant 5) 37: Ch 3 (adib.: "Izar diztiant hek erori dire zerutik, eta nik herrautsa baizen ez naizenak zer burupe duket?", "Hargatik, ene Jainkoa, fabore handi batentzat dagozat ez izatea dohaiñ diztiantik gizonen laudorioak, eta ohoreak ene ganat erakhar dezakenik"), He Gudu ("Zeruko Argizagi guziak elkharrekiñ baiño, are ederragoa eta diztiantagoa dela"), Dh 3 (adib.: "Bigarren kalitatea da klartasuna, zeinak egiten baitu Jainkoaren Semearen gorphutza iruzkia bera beino distirantago", "Sekulan ezin eroriko dire beraz jarriak dauden tronu lorios hetarik; sekulan eztire histuko buruan dauzkatziten khoro diztiantak"), JesBih ("denbora berean ikusi nuen ene Jesus adoragarriaren bihotz maitagarria, iruzkia baino distirantago"), MarIl ("tronu distirant baten gainean"), Laph ("heien erdian Diego Hozezekoa, bertze guziak baino distirantago"), Zby 2 (adib.: "izar distiranta"), Jnn SBi 7 (adib.: "Dabit erregeak ikusi ditu eta kondatu, diteken ederkiena, Salbatzaile Jaunaren umiliazioneak eta loria distiranta", "populu guziek ikusiko dute haren bandera distiranta", "orduan eder eta distirant zen"), Etcham ("Bizi gireno iraunen du ba / Maite horien orroitzapenak, / Zeruan berriz ikusi arte / Distirant heien arimak"), Zub 5 (adib.: "Etxez-etxe ibili ondoan, Zimun Kauterrak ekartzen zituen bizpahiru pertza edo untzi distirant, kobrezkoak", "karrikari goiti eta behiti badoa harro harroa, bere eriak eraztunez betiak, harri bizi distirantekin", "dena harrabots eta argi distirant"), JE Bur 2 ("Nun nahi burua goiti zindezan, erdiz erdi aurkitzen zinuen iguzkia, zabal, xuri, dixtirantarekin llilluragarri, xipiltzeko sapa zariola", "Zuhamu eder bat da hau, ostoa musker, legun, dixtirant, lilia gorri, mulkoka"), Lf Murtuts ("zer ari den hor apezpiku distirant hori bere eliza arropetan"), Erkiag Arran ("begiak distirant"), Mde Pr 2 ("Gorputz guztia lohi-kolore, mihia beltz eta begiak hits, uher eta ezin-erranezko basakeriaz distirant", "begi hits uherrak basaki eta lorioski distirant"), Zerb Azk ("Ez da harritzeko mila aldiz haurrean Azkaineko karriketan ikusi balin baditugu Espainiako Salazar eta Altamira famatuak, ereztun distirantenak eskuan!"), Ardoy SFran 3 (adib.: "Hoiek dira izar distirantak, gure begiez zeru zabalean begista ditzazkegunak", "goiztiri distirant bat iduri zitzaiolakotz ordutik ageri barkamenduaren argia"), Xa Odol 2 ("Orai ikusten dugu distirant, arina, Kurutxarri Leonek berri bat egina", "Hain da distirant eta hain berogarria, ufarik bortitzenak ezin itzalia, zuk etxeari egin diozun argia").
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
distira egin 3: J.M. Iturralde ("Orube hartako bitxikeria 1940ko Buick bat zen, zeinek lorioski distira egiten zuen kaleondoko taulatu txiki baten gainean"), BAtx Gizona ("bai herriko argiek eta bai ingurukoek #mdash#karreterako autoenak, urbanizaziokoak, hotelekoak#mdash# distira egiten zuten, norbaitek igurtzi egin izan balitu bezala"), J.K. Igerabide ("Lady Liberty, Askatasunaren Estatua, zen bereziki distira egiten zuena bere zuziarekin"); distiragarri (eta disdira-, diztira- bana) 10: Saioka/5 ("lan trebe eta distiragarriak"), J. Elorza ("Akuaridas izar multzo distiragarri"), J.A. Agirre ("Zapo beltz bat, ordurarte gordeta egon zen bat, agertu zen nere begien aurrean, bizkarrean izar distiragarri bat zuela, eta ziztu goibel eta gozoa iaurti zuen gauean"), X. Gereño 2 ("Fidelek, garaia eta arteza, uniforme distiragarriarekin, neska ederraren maila bera mantentzen zuen", "Oso dotore jantzita, distiragarria agertzen zen italiar zine artista"), Euskal Margolariak 2 ("uretan isladatutako egunsentiko eguzkiaren argi distiragarriaren bidea harrapatzeko aukera ematen dio", "ahulduta geratzen dira jantziaren argitasun disdiragarriaren aldean"), G. Markuleta ("Emilieren leihoaren bestaldean urdin argi-argiko zeru distiragarria ikusten zen"), J. Osoro ("aurpegi distiragarria"), K. Biguri ("Buztan muturrean bolatxo beltz diztiragarri bana daukate tapukek"); diztikor (eta disti- 2) 6 eta distirakor (eta disdira- 2, dizdira- 1, diztira- 1) 8: cf. infra; distirant (eta -ante 4; dixtira- 1, dizdira- 1, diztira- 2) 21: Eskual 1904 ("eta zoin argi, distirant, eta garbi!"), Lander ("behiñere baino distirantago denak"), Herr 1962 ("Lore eta izar dixtirantenek esker guti izanen dute zure aldean"), Bihotz batez ("Oi pazko argi / dizdiranta, / Jainkoa-gana / gu bilduta, / mundu guzian: / Alleluia! / denok dezagun / elkar maita"), SoEg ("Ego aldeko eremuak bezain distirant, iguzkiaren zilhar argiaz, gain gainetik aphaindua"), Haurren arthatzeaz ("Biziki gorri; eta begiak? dixtirant"), SGarm Heriotza ("... goiz distiranta izan zela"), P. Sastre ("zapata distirantak"), Aburu 1982 ("iguzkiaren argi distirant eta garbia"), M. Dupac ("Sabeleko eremu eztia distirant zitzaion xoko doi-doi itzaltsuraino, izter gainean argiak arku arina marratzen zion..."), Hiriart-U 2 ("apez eta teologo distirant batzuek", "bere elurrezko jauntzi distirantaren gatik"), X. Mendiguren E. ("barrutik urrezko soinekoz jantzitako emakume eder distiranta"), Eutsi/2 ("hain buru disdiranta zeukan..."), A. Arkotxa 2 ("Zuen arropa distiranteetarik harandikan", "Hondarribiko argidorre distirantak"), H. Etxeberria ("ez etorri nigana diztiranta eta antzeko pitokeria errazekin"), A. Urretavizcaya ("harresi diztirante eta leialez inguratutako zerua"), XArb ("Jaun Goikoak apostolua argi distirant batez joz"), E. Agirre ("Moia ere lehen iladan zen, begiak distirante"), X. Montoia ("larruzko bota beltz zein gerriko eta uhal distirantez denak, ibilera harroaz batetik bestera").
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
distiragarri : HiztEn; diztikor eta distirakor : cf. infra; distirant : HiztEn, LurE // Ez dugu aurkitu ap. AB50, Euskalterm.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
distira egin : PMuj DVC (1 fosforecer, fosforescer; 2 distira lainotu percudir, empañar el lustre); distiragarri : ElhHizt (brillante), HiruMila (destellante, abrillantador), DRA (resplandeciente); distikor eta distirakor : cf. infra; distirant : EuskHizt (distiratsua), ElhHizt (brillante), EskolaHE (distiratsua), Lur EF/FE (lumineux, resplendissant), Casve EF (brillant, étincelant), HaizeG BF (étincelant, lumineux), Lh DBF (étincelant), DRA (resplandeciente), PMuj DVC (luminoso, refulgente) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE.
Bestelakoak
Jatorrizko forma
fluor distira
Lantaldearen irizpideak
Berrestekoa da, erabat nagusitu ez den arren
lehendiko proposamena mantenduko da, forma lehiakideei nagusitzeko zailtasunak dituen arren
Forma arautuaren azalpenaz oharra
AS gisa gehituz: distira egin .
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E113]: dirdira sar dadila "Bigarren mailako sarrera gisa, eta forma hobetsiei erreferentzia egiteko (...) (iparraldean beste formen ondoan erabiltzen baitira)" (1993-02)
Azkue Biblioteka eta Artxiboa
9:00 - 14:00
Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
