Euskaltzaindiaren Hiztegia

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

arkaiko 2: OinEntz (“Aro arkaikoaren azken aldian, hau da, duela 800 edo 600 miloe urte, zabalduak ziren itsas animalia eta landare mota batzu”), Txepetx (“Aro arkaikoaren azken urteetan ur azpitik ateratako lurretatik zetozen sedimentuak metatzen hasi ziren: geroago Penintsularen erliebea osatuko zutenaren oinarriak ziren”); ez dugu arkear formarik aurkitu. // [arke- osaerakoa, Euskatzaindiak isildua]: arkegizaki 8 (arkegizaki-garai 1), J. Kalzada (“Arkegizaki prejakintsua”, “Beraz, ezagutzen den arkegizakirik zaharrenetik kausitu den paleogizakirik zaharrenera bostehun mila urtetako bitartea dago”).

ez dugu adiera honetako arkaiko, arkear formarik aurkitu. // gizaki arkaiko 3, Berria (“Egindako kalkuluek adierazi zuten orain dela 35.000 urte inguru gizaki arkaiko batzuekin gurutzatu ginela Afrikako Erdialdean, egungo pigmeoen eta inguruko tribuen genomen apur bat gizaki arkaiko horietatik datorrelarik”), gizatalde arkaiko 2, Berria (“Datazio berriek 12.700 eta 16.300 urte tartean jarri dute burezurraren adina, eta horrek adierazten du gizatalde arkaikoak orain dela gutxi arte mantendu direla gure artean, eta, agian, haiekin ere gurutzatu ginela”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: Ez dugu aurkitu arkear, arkaiko formarik Aroekin zerikusia duten testuinguruetan. // ZTC: arkear 2, EHUGET (“Priskoar, Arkear eta Proterozoiko eonak (eonotemak) bere baitan ditu“, “Arkearraren ondorengo eta Fanerozoikoaren aurreko eona (eta eontema), duela 2450 eta 570 Ma inguru artekoa”). Ez dugu arkaiko formarik aurkitu.

Erdaretako formak

es arcaico; Arcaico / fr archaïque; Archéen / en archaic; Archean / de Archaik; Archaikum.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es arcaico / fr archaïque: Elhuyar: arkaiko, zaharkitu; (Geol.) arkaiko / Nolaerran: arkaiko / Zehazki: arkaiko; (Geol.) arkaiko, aldi arkaiko / Labayru: arkaiko, zaharkitu; (Geol.) arkaiko / Adorez5000: arkaiko, zaharkitu.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

ZTH: arkear 1. Geol. Hadearraren ondorengo eta Proterozoikoaren aurreko eona (eta eontema), duela 4.000 milioi urtetik duela 2.500 milioi urtera arte iraun zuena: en Archean es Arcaico fr Archéen // Ez dugu arkaiko formarik aurkitu ZTHn. // Wikipedia: fr: Archéen: L’Archéen est un éon de l’échelle des temps géologiques, subdivisé en quatre ères. Il suit l’Hadéen et précède le Protérozoïque, tous trois étant regroupés sous le vocable de Précambrien (les 86 premiers pourcents de l’existence de la Terre). Son origine est traditionnellement placée à -3800 millions d’années, bien que cette borne inférieure n’ait pas été officialisée par la Commission internationale de stratigraphie1. L’Archéen commence en fait avec l’apparition certaine de la vie sur Terre ce point de départ étant imprécis et faisant l’objet de nombreuses recherches par les spécialistes des origines de la vie, le début de l’Archéen restera sans doute une convention encore quelque temps. Le mot vient du grec ancien (Arkh?), signifiant "commencement, origine".de: Archaikum: Das Archaikum (auch Archäikum) ist ein Äon der Geologischen Zeitskala. Es erstreckt sich von ca. 4.000 bis ca. 2.500 Millionen Jahren vor heute. Veraltete (Teil-)Synonyme für diesesErdzeitalter sind Azoikum und Archäozoikum.en: Archean: The Archean Eon (also spelled Archaean; formerly Archaeozoic, also spelled Archeozoic or Archæozoic) is a geologic eon before the Proterozoic Eon, before 2.5 Ga (billion years), or2,500 million years ago. (The name comes from the ancient Greek (Arkh?), meaning "beginning, origin".)es: Arcaico: El eón Arcaico, una división de la escala temporal geológica, es la segunda división geológica del Precámbrico. Comienza hace 4000 millones de años, después del Eón Hadeico, y finaliza hace 2500 millones de años, cuando comienza el eón Proterozoico, durando 1500 millones de años. Las fechas se definen cronométricamente, en lugar de estar basadas en la estratigrafía. El límite inferior (punto de partida) no ha sido oficialmente establecido por la Comisión Internacional de Estratigrafía. En la literatura antigua, el Hadeico se incluye como parte de Arcaico.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Arkear: Harluxet (taula estratigrafikoa: eontemak).

Sektore jakin bateko informazioa

Arkearra: EIMA (es Arcaica, fr —, en —); Era Arkearra: Berria Eskulib s.u. era geologikoak ("Letra larriz idazten dira: Era Arkearra, Paleozoikoa edo Era Primarioa, Mesozoikoa edo Era Sekundarioa [aldiak: Triasikoa, Jurasikoa eta Kretazeoa], Era Tertziarioa eta Era Kuaternarioa").

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Aroak.

Eratorri-sare sistematikoki osatzekoak

-ar/-iar: x-ar eta x-iar moduan egokituak darabiltzate espezialistek ingelesez x-an eta x-ian amaituak; eta irtenbide egokia iruditzen zaio lantaldeari, onartu ahal izateko gutxieneko baldintza betetzen ez duten bestelako maileguekin topo egitean: horrelakoak dira aztergai honetan jasoko diren arkear hau (es arcaico / fr archéen), devoniar (es devónico / fr dévonien), kanbriar (es cámbrico / fr cambrien), ordoviziar (es ordovícico / fr ordovicien), permiar (es pérmico / fr permien) eta siluriar (es silúrico / fr silurien).

Grafia lotu/bereiziak

maiuskula/minuskula: erabili, maiuskulaz hasiak darabiltzate arloa lantzen dutenek (eta Berria-ko kazetariek ere bai, dirudienez), beren arteko konbentzioa dela bide; konbentzio hori erabilerari dagokio, ordea, eta ez hiztegi arrunteko forma arruntari, eta minuskulaz idatziak aipatuko dira, hiztegiko besteak bezala. — Hala(tsu) egiten du Le Petit Robert hiztegiak: ik. archéen, enne sarrerako Roches archéenes adibidea; edo âge sarrerako adibideetan Le Moyen Âge / Âge de la pierre, L'âge du bronze, L'âge du renne; eta ère sarrerakoetan: ère archéenne ou azoïque; ère primaire ou paléozoïque; ère secondaire ou mésozoïque; ères tertiaire et quaternaire ou ère cénozoïque; orobat paléolithique sarrerako adibide azaldua: «Le paléolithique: première période de l'ère quaternaire (pléistocène), où apparurent...»

Kategoria

honelako guztietan kategoriak aipatzea komeniko da: «1 izond. edo izlag. 2 iz.»