Euskaltzaindiaren Hiztegia
1 emaitza apaizburu bilaketarentzat - [1 - 1] bistaratzen.
Aztergaia: apaizburu
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:29 | 1997-09-10 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
apaizburu (eta aldaerak), a) 'Jerusalemgo tenpluko apaizen burua' adierakoak 29 dira: corpusean 27 (Lard 25, Inza Azalp 2) eta OEHan beste bi (Ur Mt 26,3: "Orduan bildu ziran apaiz buruak (...) Kaifas zeritzanaren atarian"; Or MB Mt 21,15: "Apaizburu ta idazlariak, ostera, Ark egin arrigarriak ikusirik [...] asarretu ziran"); b) 'erretorea' adierakoak 8: corpusean 5 (ArgiDL, TAg Uzt, Etxde JJ, NEtx 2) eta OEH argitaratuan beste 3 (J.B. Ayerbe: "Agirre-tar Domingo gaurko gure apaiz-buru arduratsuak ezarritako zolairu ederra"; BPrad EEs: "Toledoko Justa deunaren eleizako apaizburu (arzipreste) Julian Perez zeritzaiona zan"; Eguzk RIEV: "Antonio Lopez del Puerto apezburuak ere ibillaldi ontara uts-egin zuan"); apaiz nagusi (eta aldaerak), a) 'Jerusalemgo tenpluko apaizen burua' adierakoak 123 dira: corpusean 112: G 109 (Mb IArg I 2; Ub 5; Gco II; AA I 2; Lard 35; Arr Mau; ArgiDL 2; Inza Azalp; Ir YKBiz 59; Arti MaldanB), IE 2 (Gç, Jnn SBi), Zu 1 (Ip Hil) eta OEH argitaratuan beste 11 (Ur Mt 26,3: "erriko zarrak apaiz nagusiaren, Kaifas zeritzanaren atarian"; Ur Mt 26,62: "jaikirik apaiz nagusia, esan zion"; IBk Mt 26,65: "Orduan apaiz nagusiak urratu zituen soinekoak"; IBk Act 5,17: "Apaiz nagusiak eta bere alderdikoek (...) apostoluak bahitzeko agindua zuten"; IBe Io 18,19: "Apaiz nagusiak bere ikasleez eta bere irakatsiaz galdegin zion Jesusi"; Ol Mt 26,3: "Kaipa zeritzan apaiz nagusiaren yauregian bildu ziran"; Ol Act 4: "Baita apaiz nagusi Ana, ta Kaipa (...) ta apaiz sailleko guziak ere"; Dv Io 19,15: "Aphez nausiek ihardetsi zuten: Guk ez dugu Zesarrez bertze erregerik"; Leon Mc 2,26: "Jainkoaren etxean sartu zela, Abiathar aphez-nausi zelarik"; Leon Lc 22,54: "Eskuratu zuten orduan eta aphez-nausiaren etxerat ereman"; Ur Ex 35,19: "Aaron apez nagusiaren eta bere semeen jantziak"); b) 'erretorea' adierakoak 13 dira: corpusean 12: B 2 (Ag Kr), G 4 (KIkG; Or 2; Etxde JJ), IE 5 (HU Zez; Zerb Azk 3; Xa Odol), Zu 1 (Const), eta OEH argitaratuan beste bat (Etxeg RIEV: "Eziñ arkitu balitezke oek, naikoa izango da Premielizako apaiz-nagusiaren sinisgaia"); c) 'apezpikua' adierakoak 23 dira: corpusean 19: G 16 (AA 11; Arr GB; Aran SIgn 2; Bv AsL; Inza Azalp), IE 3 (Añ CatAN; CatLuz; Legaz) eta OEH argitaratuan beste 4 (CatBurg: "Nor da Aita Santua? #mdash#Erromako Apaiz nagusia"; Mb OtGai: "Jesus maitagarri Aita Santu, edo Apaiz-Nagusi hau"; Mb OtGai: "Eternidade guzirako Apez-nagusi, edo Aita santu eginik arkitzen den Jesus maitagarria"; Aran EE 1885: "Zeña Bitoriako Apaiznagusiyak bedeinkatu baizuen illaren 25-an"); d) 'aita santua' adierako 1 OEH argiratuan (Ur BulaG: "Pio Apaiznagusi Jaungoikoaren serbitzarien serbitzariak betiko oroipenerako"); apaizburutza G 1 (TAg Uzt: "Goierriko erritxo batean ziardun apaizburutzak zemazkion arloetan"). apaiz-nagusitza G 1 (Lard: "esan zitzaion, Ejipto'tik irten ziranetik arteraño, Apaiz-nagusitzak aren jatorrian iraun bazuen ere, beste batera aldatuko zuela").
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
apaizburu 6 aldiz jaso da: a) 'Jerusalemgo tenpluko apaizen burua' adierako 4, G-EB (J. Kerexeta; Zait Bidalien egiñak; A. Begiristain; IBe); b) 'erretorea, artziprestea...' adierako 2 (Urruz in Jesus'en biotzaren deya; S. Arambarri); apaiz nagusi 17 aldiz: a) 'Jerusalemgo tenpluko apaizen burua' adierako 11, B-G-EB (F. Zenarruzabeitia; A. Zarranz, Zait in Euzko Gogoa; J.C. Alonso, G. Nazabal, UZEI 3, Mintzo eta Kantu); b) 'erretorea, artziprestea, apezpikua' adieretako 6, G-IE-EB (A. Begiristain; S. Onaindia; E. Salaberry; J. Urrutikoetxea; X. Arbelbide; P. Xarritton).
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
apaiz-buru : AB38 1 ('Jerusalemgo tenpluko...'); apaiz nagusi a) 'Jerusalemgo tenpluko...': DFrec 3 (eta apaiznagusi 1), AB38 1, HiztEn, LurE, Euskalterm 1 (eta 'gran pontífice', 'sumo sacerdote / pontífice' bana); b) 'erretorea': DFrec 2; 'apezpikua': Euskalterm 1. Ez dugu aurkitu ap. AB50.
Sektore jakin bateko informazioa
BiblE-n apaizburu (71 ager.) eta apaiz nagusi, biak ageri dira.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
Beste hiztegietakoak: EuskHizt: apaiz nagusi ("a) Itun Zaharreko erlijioko apaizen burua. b) G. er. (*1715. 1747). Gotzaina // Erretorea"), apaizburu ("G. er. 1. (Zah.) Apaiz nagusia. 2. (1912). Erretorea"); HLEH: apaiz nagusi ("Itun Zaharreko erlijioko apaizen burua"); ElhHizt: apaiz nagusi ("sumo sacerdote"); EskolaHE: apaiz nagusi ("Itun Zaharreko erlijioko apaizen burua"); Casve EF: apeznausi ("grand-prêtre"); HaizeG BF: apeznausi ("doyen, chanoine"); Lh DBF: apheznausi ("1 (Hirb.) grand prêtre; 2 (Chah.) chanoine"); PMuj DVC: apaizburu ("1 párroco. 2 arcipreste"), apaiz-burugo ("arciprestazgo (cargo)"), apaizburu-mende ("arciprestazgo (jurisdicción)"), apaiz-burutza ("dignidad"), apaiz-nausi ("arcipreste"), apaiz-nausigo ("arciprestazgo (cargo)"), apaiznausi-mende ("arciprestazgo (jurisdicción)"); DRA: apaizburu ("sumo sacerdote"), apaiz-nagusi ("pontífice"), aphez-nausi ("1 canónigo. 2 sumo sacerdote"), aphez-nausitasun ("sumo sacerdocio"). Ez dugu aurkitu hiztegiotan: HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE.
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Informazio osagarria
Sinonimoa(k)
apaiz nagusi.
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-buru.
Azkue Biblioteka eta Artxiboa
9:00 - 14:00
Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
