Euskaltzaindiak sorreratik du Iker Saila, bere helburuetan hizkuntzaren corpus-az arduratzea ezarria duelako. Akademiak goi-mailako ikerketa bultzatzea du xede, hizkuntzaren arau, gomendio eta abarren oinarri izan behar duena.

Euskaltzaindiak lehentasuna eman dio, sorreratik, hiztegigintzari. Izan ere, Hizkuntza Akademia batentzako hiztegigintza oinarri-oinarrizko eginkizuna da. Akademia sortu berriak 1920an eratu zituen bost batzordeetako bat, hain zuzen, Iztegisaila izan zen.

1955ean, Euskaltzaindiak enkargua luzatu zion Koldo Mitxelena euskaltzainari Resurrección Maria Azkueren Diccionario Vasco-Español-Francés (1905-06) obra eguneratu, zuzendu eta osotzeko. Mitxelena berehala konturatu zen hiztegia osatzeko lan mardulagoa egitea ezinbestekoa zela, pertsona batek baino, lan-talde zabalak burutu beharrekoa. Orotariko Euskal Hiztegia egiteko lehen urratsa zen.

Bitartean, Euskaltzaindia beste maila bateko hiztegigintzan ere aritu zen, alorrez alorreko hiztegi eta izendegi espezializatu txikiak lantzen. 1960ko hamarkadaren bukaeran hasi zen Euskaltzaindia alorrez alorreko hiztegigintzan, hala nola geometria eta geografia, etxegintza, zuzenbide, musika, arkitektura, matematika, zientzia-teknika, banka, arte, administrazio eta merkataritza arloetako izendegiekin. Merkatalgo izendegia-k (1974) eta Zortzi urte arteko ikastola hiztegia-k (1975) ikusi zuten argia hurrengo hamarkadan.

Amaituta dagoen Orotariko Euskal Hiztegiaz gain, Euskaltzaindiak beste bi proiektu garrantzizko ditu eskuartean: Euskaltzaindiaren Hiztegia eta Hiztegi Batua.

Hainbat urtez euskal gramatika egiteko ahaleginean ibili ondoren, Gramatika lanei bultzada handia eman zion Akademiak 1979an, Arrasateko IX. Biltzarrean, gramatika hartu zutenean aztergai nagusitzat, bereziki sintaxia. 1980an, Gramatika batzorde berria sortu zen, Piarres Lafitte buru zela, eginbehar zehatzarekin: Euskaltzaindiaren gramatika izango zena taxutu ahal izateko langaiak bilduz joatea.

Euskaltzaindiak 1982an ekin zion mende laurden baino gehiago iraun duen lan sistematikoari: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak (EGLU) izeneko egitasmo erraldoiari ekiteko.

Euskalarien eta Euskaltzaindiaren aspaldiko ametsa da euskalkien mapa egitea, 1918an Julio Urkixok lehenengoz horren asmoa agertu zuenetik, eta 1921ean Resurreccion Maria Azkue euskaltzainburuak Akademiaren batzarrean Erizkizundi Irukoitza egiteko egitasmoa azaldu zuenetik.

Geroztik ere hainbat saio egin ziren, eta 1980an, Dialektologia batzordea eratu zenean, ez zen hutsetik hasi, hizkuntza atlasa egitea helburu nagusi hartuta.

Arlo honen barruan Onomastika batzordea eta Exonomastika batzordea daude. Onomastika batzordeak ponte-izenak, deiturak eta leku-izenak aztertzen ditu; alegia, izendegi ororekiko finkatze, gainbegiratze, irizpen eta ziurtagiri-emate edota aholkularitza lanetan dihardu.

Exonomastika batzordeak exonimo edo atzerriko izenak aztertzen ditu eta araugintza, irizpen eta aholkularitza lanetan dihardu. Gai honek zenbait esparrutan duen garrantzia ikusita, bereziki irakaskuntza eta komunikabideak dira hartzaile nagusiak, eguneroko jardunean dituzten premiak kontuan izanda.

Euskaltzaindiak lan eremuen artean izan zuen literatura hasieratik, 1920an onartutako barne arautegian Akademiaren helburuen artean aipatzen baita literatura sustatzea. Eta helburu horrekin sortu zuten urte berean, beste lau batzordeekin batera, sariketa saila.

1958an, Txomin Agirre eleberri saria eta Toribio Altzaga antzerki saria abian jarri zituen Euskaltzaindiak. 1959an, poesia saria antolatu zuen lehen aldiz, eta 1979an, Mikel Zarate hil ondoren, saiakera saria egiteari ekin zion.

Ahoskera batzordeak euskararen ahoskera eta estandarizatzea ditu funtsezko kezka. 2013an sortu zen eta Euskaltzaindiaren Zuzendaritzak sortutako Ahoskera Lantalde Suntsikorraren (2011.IV.13) ondorengoa da.

Bide horretan egungo eginkizun nagusiak Euskaltzaindiak 1998an plazaratutako Euskara Batuaren Ahoskera Zaindurako (EBAZ) arauen lantze, garatze eta komunikazioa ditugu. Estandarizatzea ahulduko lukeen monoestilismoari (bai estandarra bakarrik erabiltzeari, bai euskalkiak bakarrik erabiltzeari) aurre egiteko, Batuaren zubigintza-egitekoa indartu nahi da, EBAZ arauak dagokien testuinguruan kokatuaz.

Hartara, ahoskera batuetatik hizkera txikienetarainoko maila nagusienak kokatzea da epe luzeagorako helburu.

Euskaltzaindiak sorreratik du Jagon Saila, eta bere helburuetan euskara sustatzea, erabilera zabaltzea, hizkuntzaren kalitatea bermatzea eta hiztunen eskubideak zaintzea daude.

EGITARAUA

Joana Albret

Joana Albret (1528-1572)

Azkue Biblioteka eta Artxiboak mota askotako liburu, aldizkari edota dokumentuak zaintzen ditu bere funtsetan. Horietako asko nahiko ezagunak izaten dira, euskaltzaleen artean bederen, baina beste batzuk askoz ere gutxiago edo batere ez. Gainera, batzuen aleak erraz eskura daitezke Euskal Herriko biblioteka eta artxibo askotan, baina beste batzuk, ordea, oso ezagunak eta aipatuak diren arren nekez jartzen dira euskaltzalearen begipean, hain zuzen ere bakanak direlako.

Txoko honetan jendeaurrean jarri nahi genituzke ale bakan edota gutxi ezagun horietako batzuen kopia digitalak, beren historia eta testuinguruari buruzko azalpen labur batzuekin lagunduta. Hartara, Etxeparek zioen bezala, obra bitxi horien ezagutza hatse honetik dadin aitzinerat augmenta, kontinua eta publika mundu guzietara.

Aurreko erakusketan hurbilpen orokor bat egin ondoren, ildo beretik xehetasun gehiago eskaintzea da oraingo helburua. Horretarako, azken hilabeteotan Ipar Euskal Herriko hainbat herritan egiten ari den erakusketa ibiltaria (Baiona, Maule, Hazparne...) izango da abiapuntua. Eta euskara batuaren genesiari buruz orain arte erabat ezezagunak izan diren zenbait datu eta dokumentu.

Euskara batuaren sorrera prozesu zinez korapilatsua izan zen, gertakari asko eta protagonista ugari barnebiltzen dituena. Ez da erraz horren ikuspegi sintetiko bat ematea, baina erakusketa honetan ahalegin bat egin da gertakari nagusiak eta eragile nabarmenetako batzuk laburki aurkezteko, historia luze eta aberats batean murgiltzeko zantzu batzuk eskainiz. Baionako Biltzarrari dagozkionak, bereziki, gutxi aipatuak izan dira oraintsu arte.

Topiko bat da esatea euskal literatura bitxikeriaz beteta dagoela eta, topiko guztietan bezala, puntu bateraino egia da: euskal literaturaren esparruan asko dira dauden liburu bitxiak edo gutxi ezagunak. Edo askotan aipatzen diren arren, ale gutxi batzuk baino ez gelditu ez zaizkgunak; batzutan, ale bakanak edo bakarrak. Mitxelenari jarraiki, gainera, euskal literatura batez ere euskaraz idatzitakoa bada ere, ez da soil-soilik hori, Larramendik idatzitako hiztegia, gramatika eta apologia, adibidez, euskal literaturatzat hartzen baitira, gaztelaniaz dauden arren.

Erakusketa honeta liburu zahar, bitxi edo gutxi erakutsitako horietako batzuk ekarri nahi izan ditugu hizpidera.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper