Euskaltzaindiaren Hiztegia
1 emaitza arteztu bilaketarentzat - [1 - 1] bistaratzen.
Aztergaia: arteztu
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Araua: | Z3:EArauB | ||
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-10-28 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
B da batez ere; artezbide 1 'corrección' (Añ EL); artezkari 11 'director, directivo, conductor' (Enb 3 eta bazkintza artezkari, Kk Ab 4, Erkiag BatB; Zait Sof, Ldi IL: bazkintz artezkari); artezkaritza 'dirección' 1 (Erkiag BatB); artezkunde 'reforma' 1 (Eguzk GizAuz); artezkuntza 'dirección' 1 (Kk Ab); arteztasun 'rectitud, justicia' 21 (Astar II 4, Itz Azald 16; Harb); arteztasunbakotasun 'injusticia' 1 (Itz Azald); arteztu 'dirigir, guiar, corregir, rectificar...' 35 (Añ 8, Astar II 9, AB AmaE, Azc PB 3, Itz Azald 2, Kk Ab, Erkiag 3, Akes Ipiña; Zait 4; Legaz 2; Arti MaldanB). Ik. OEH argitaratuan gainera: artezkari (Bizkaitarra 1894; Ezale 1897; A in Ezale 1897; Albzur RIEV 1907; Muj RIEV 1908; EEs 1911; Alt EEs 1914; Ol EEs 1919; Garit Usand; EEs 1920; Ol Imit II 9,1 3 aldiz; Y 1933; Ol Ex 1, 11; Herr 1958); artezlari (Ezale 1897); artezkaritza (Garit Usand 2, Y 1933); arteztasun (CrIc, eta Harb-en beste agerraldi bat); arteztu (Cap, CrIc, Ur BulaAl, EE 1885, Zink Crit) eta arteztzaille (Eusk 1919-1920).
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
a) 'zuzendu, gidatu...' adieraren ingurukoak dira: artezpide EB 13 (Osakidetza-legea, Kondaira-lurraldeei buruzko legea, J. Oregi 3, EAEko administrazio-zerbitzuen G. 2; EHAA 1984, EHAA 1988); artezkari ( eta -s-) 53: B 12 (J.M. Arratia, C. Jemein 3, V. Etxezarraga 2, F. Zenarruzabeitia, B. Arrizabalaga, Kk 4), G 5 (J. Garate, G. Garriga, G. Mujika, S. Onaindia 2), EB-EgAs 36 (El Día 3, EHAA 1982-1987 29, Osakidetza-legea, Soin-hezkuntzararako euskal erakundea sortzeko legea, Arauzko erabakiak I 2); eta konposizioan (artezkari batza, baliabide-artezkari, bazkintza artezkari) EgAs 14 (El Día 2, EHAA 1982-1988 9, Euzkadi 3); artezkaritza EB 42 (EHAA 35, EAEko administrazio-zerbitzuen G. 6, Soin-hezkuntzararako euskal erakundea sortzeko legea); eta konposizioan (alor-artezkaritza, artezkaritza-lanari, baliabide-artezkaritza) 6 (Osakidetza-Euskal Osasun Zerbitzuarekiko legea 2, EHAA 3, J. Oregi); artezkera B 1 (Itunben ekonomikoaren legea); artezketa (ik. beherago); artezkunde B 2 (Kk, Itunben ekonomikoaren legea); artezle 5 eta arteztzaile 1 (cf. supra); artezte (artezte-batzar, artezte-batzarburu) EB 6 (EHAA 1988); arteztu 11: B 2 (J.M. Zabala, G. Aresti), G 1 (S. Onaindia), EB 7 (Arauzko erabakiak, EHAA 1988 6), EgAs 1 (Euzkadi 1931); b) Teknologia arloko es 'rectificar' adierakoak dira Teknologia mekanikoa 1.1. liburukoak; artezketa 12 (horietan 3 aldiz artezketa-lan, artezketa-mota, kanpo-artezketa) eta arteztu 18 ("Artezteko makinak burutzen duen lanari artezketa deritzogu"; "Artezketa, harri urratzaile batez txirbil txikiak harrotuz egiten den mekanizazioa izanik..."; "Artezketa zentrugabea"; "Artezteko makina arruntaz artezketa egitea ezinezkoa gertatzen denean"; "Kanpo-artezketa zilindrikoaren mota berezia dugu artezketa zentrugabea"; "Artezketako ebaketa-abiadura, aitzinapena eta iraganaldi-sakonera ezagutzea" etab.)
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
artezgailu 'rectificador': AB38 3, AB50 (artezkailu 'dirección') 1, HiztEn (Elektr. korronte alternoa korronte zuzen bihurtzen duen aparatua), Euskalterm 2; artezkari 'zuzendari': DFrec 14, AB38 1, AB50 102, HiztEn, LurE, Euskalterm 2; artezkarigo 'cuerpo de directores': AB50 2; artezkariorde(tza) 'subdirector, subdirección': AB50 20; artezkaritu 'dirigir': AB50 1; artezkaritza 'zuzendaritza': AB50 122, HiztEn, LurE; artezketa 'rectificación': AB38 6, HiztEn (1 arteztearen ekintza eta ondorioa 2 Teknol. harri urratzaile batez txirbil txikiak harrotuz egiten den mekanizazioa), Euskalterm 18; artezle 'corrector': Euskalterm 2; artezpen 'dirección': AB50 1; artezpide 'directriz, director': AB50 7; arteztaile 'rectificador, director': AB38 1, AB50 4, Euskalterm 1 (eta arteztzaile 1); arteztasun 'arteza, zuzena': HiztEn, LurE; artezte 'orientación, rector': AB50 2; artezte- 'director, gerente': AB50 13; artezteko makina 'rectificadora': AB38 2; arteztu 'zuzendu': DFrec 8, AB38 4, AB50 9, HiztEn (1 zuzendu; 2 Teknol. formaren eta neurrien aldetik doitasun handia eta azal ongi akabatuak behar dituzten piezei urraduraz beren azken neurri zehatzak eman), LurE, Euskalterm 10.
Sektore jakin bateko informazioa
Teknologia mekanikoa hiztegia: artezketa, artezketa laun, artezketa zentrugabe, artezteko eta lapeatzeko ore, artezteko makina (zentrugabe), artezteko makina zilindriko, arteztu.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
Beste hiztegietan jaso dutena: artezbide 'corrección': DRA, PMuj DVC (artezpide 'directorio); artezgailu 'rectificador': HiruMila, ElhHizt (Elektr.), PMuj DVC (eta artezkailu 'regla'); artezgarri 'reformable': PMuj DVC; artezkari 'zuzendari': EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, DRA, PMuj DVC (eta artezkari-gela); artezkaritza 'zuzendaritza': EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta Lur EF/FE, PMuj DVC (rectorado, dirección); artezketa 'rectificación, reforma': HiruMila (1 rectificación; 2 reforma, corrección, reorganización), ElhHizt (1 reforma, reorganización; 2 Teknol. rectificación), DRA (reforma, reorganización), PMuj DVC (dirección, reforma); artezkunde 'reforma': PMuj DVC; artezkuntza 'dirección': DRA, PMuj DVC; artezle 'director, guía': PMuj DVC; artezpen 'dirección': PMuj DVC; arteztaile 'rectificador': PMuj DVC; arteztasun 'zuzentasun': EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, DRA, PMuj DVC; artezteko 'directorio, directivo': PMuj DVC; artezteko makina : ElhHizt (AS: rectificadora); arteztu 'zuzendu': EuskHizt, HiruMila (1 enderezar; 2 dirigir; 3 rectificar), ElhHizt (1 dirigir, guiar; 2 Elektr./Teknol. rectificar), EskolaHE, Lur EG/CE (1 enderezar; 2 dirigir), Lur EF/FE (1 dresser, redresser, rendre droit; 2 diriger), Casve EF (redresser), DRA, PMuj DVC (1 dirigir, enderezar; 2 gobernar, regir; 3 manejar, administrar; 4 corregir, reformar). Ez dugu aurkitu ap. HaizeG BF, Lh DBF.
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
arteztu, artez(tu), artezten. du ad. 'zuzendu'.
Informazio osagarria
Sistematika batean bil daitezkeen aditzoinak
arteztu, artez, artezten
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
zuzendu
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E109]: 'Bizkaieraz 'hobekitu' da esanahia: "oin jinasias artestuko sara". Zamudio. Bizkaieraz jabetzeko ikastaroa, 140' (2002-12-16).
- [E116]: 'Hau, ordea, zailago ikusten dut osatzea. OEHren arabera: "Dirigir, guiar, encaminar; corregir, rectificar, enmendar; ponerse derecho, tieso; hacerse (mas) recto, justo; "espeluzarse" ulea arteztu; "espeluzado, ulea arteztua…". Ez dakit hortik nola sartu zerbait. Agian egokiena izan daiteke dagoen moduan uztea hau oraingoz'.
- Erabakia: Erabakia (2003-10, 2003-11): 'ados E116ren proposamenarekin'.
Azkue Biblioteka eta Artxiboa
9:00 - 14:00
Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
