Euskaltzaindiaren Hiztegia
1 emaitza abandonu bilaketarentzat - [1 - 1] bistaratzen.
Aztergaia: abandonu
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Araua: | EArau | ||
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:29 | 1997-02-25 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
Ez dugu aurkitu; abandonamendu agertu da behin (JesBih: "Onhesten ditut orozko abandonamendua, ene bihotz khirestasunak, ene langidurak, ene penak, ene tentazione eta ene gaitz guzien enbrazuak, zure iustiziari satisfatzeko").
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
EB dira guztiak eta erabileremu orokorrekoak zazpitik bost behintzat: abandono 2 (Hemen 1987-10-23: "Euskal Herrian diren poliziak ez dituztela bertakoek bakarrik baztertzen (...) eta Madrilgo agintariei abandono hori leporatzen diete"; J. Azurmendi: "jarrera klasikoen abandonoa..."); abandonu 4 (ESB: "jasaten duten abandonu eta pobretasuna", C. Bueno: "Sendotza sakramentuan ixiltasunaz, itsutasunaz, kultur ezaz, abandonuaz, jakinezaz, edonolako gabeziaz, ahuleziaz etsitakoentzat"; L.M. Mujika: "soro askoren abandonua ekarri baitu"; S. Goñi: "bere erantzukizuna muga dezake abandonu-akzioaren bidez, hau da, untziaren balioa eta pleitagatik jasotako dirua abandonatuko du kaltetuen onerako"); abandonatze 1 (J.M. Torrealdai: "Pontu hau zehazki aztertu behar litzake, gaurko "erorketa", "abandonatze" eta "galera" anitz fede gabeziari edo ahuleziari, besterik gabe, itsasi aurretik").
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
abandono : AB50 1; HiztEn ("iz. 1. Abandonatzearen ekintza eta ondorioa. 2. KIR. Proba edo lehiaketa bat uztea"); abandonu : LurE ("iz. Zuz. Pertsona, gauza edo eskubideak, onuradunik gabe uztea. // Gauzak, berorien jabegoa galduz uztea, era horretara nullius ondasun bezala geratzen direlarik"); Euskalterm 17; abandonatze : Euskalterm 19. // Euskaltermekoak, arloka banatuak: a) Zuzenbide eta administrazioan: abandonu eta abandonatze sinonimo gisa ageri dira 10 lexiatan (eskubide-abandonu; eskubideak abandonatze abandono de derechos; abandonu; abandonatze abandono; animali abandonu; animaliak abandonatze; animalien abandonatze abandono de animales; famili abandonu; familia abandonatze; familiaren abandonatze abandono de familia; ondasunen abandonu; ondasun-abandonu; ondasun-abandonatze abandono de bienes; seme-alaben abandonu; umeak abandonatze abandono de hijos; lan-abandonu; lana abandonatze abandono del trabajo; funtzio publikoak abandonatze; funtzio publikoen abandonatze; funtzio publikoen abandonu abandono de funciones publicas; ezkontegoitzaren abandonatze; ezkontegoitza-abandonatze; ezkontegoitzaren abandonu abandono del domicilio familiar; lanpostu abandonu; postu-abandonatze abandono del destino); abandonu bakarrik 6 lexiatan (erakunde-abandonu abandono institucional; abandonu-egoerako finka finca en estado de abandono; abandonu-egoera estado de abandono; lanpostu-abandonu; lanpostuaren abandonu abandono del puesto de trabajo; akzioaren abandonu abandono de la acción; delitu-abandonu desistimiendo del delito); abandonatze bakarrik 3 lexiatan (amaren etxea abandonatze abandono del hogar materno; aitaren etxea abandonatze; gurasoen etxea abandonatze abandono del hogar paterno; instantzi abandonatze abandono de la instancia); b) Erlijioan: -k eskutik uzte (Jainkoak eskutik uzte abandono de Dios) eta -ren eskuetan jartze bana (Jainkoaren eskuetan jartze abandono en Dios); c) Nekazaritzan bakarra agertu da: esnegintza uzteko plan plan de abandono del sector lácteo; d) Kiroletan: utzi (atea utzi abandonar la portería; jokalekua utzi abandonar el terreno de juego); -t(z)eari utzi (kirola egiteari utzi abandonar la práctica del deporte); utzi / erretiratu (erretiratu, proba utzi abandonar la prueba, retirarse); utzi / aldendu (kiroletik aldendu, kirola utzi abandonar el deporte).
Adiera bereko beste formen erabilerak
'abandono' itzulitako besteak: ajolagabekeria : AB50 1; utzikeria : AB38 1; uzte : Euskalterm 2.
Hiztegietako informazioa
Beste hiztegi batzuetako informazioa, abandon(o) erdarazkoen ordainez: ElhHizt: "s.m.1. Uzte, bertan behera uzte. 2. Utzikeria". // HiruMila: "m. 1. abandonu, trakeskeria, zirtzilkeria, zabarkeria. 2. renuncia: utziera, uzte, uzketa. 3. uztasun, lasaikeria". // Lur EF/FE: "1. Utzikeria, baldankeria, laxokeria, zabarkeria. 2. Babesgabetasun". // Lur EG/CE: "Zabarkeria, utzikeria, narraskeria". // Casve FE: "bileizte, üzte; (à l'abandon) auher, ützi, lantügabe; nahas-mahas". // Haize Garbia: "bazterrerat uzte". // T-L LFB: ø. // PMuj DCV: "1. dejación, dimision =uzte, utziera, lagatze 2. Dejadez, negligencia = zabarkeria, lazokeria, ajola-gabekeria 3. repudio = zaputzaldi, zaputz4. Desaliño = narraskeria, arloteria" // Azkue Aurkibidea: "ardura-bagatasun (b); ardura-bagetasun (b); ardura-bakotasun (b); bandil (bc, g); dilingankeria (bn); egabera (b). Egaberan itxi; errezkeri (g); esmoilkeria (bn, l); etxipen (b); iskera (b); itxitasun (bc); lazokeri (bn, lc, r, sc); totalkeria (l). Ondikozko totalkeria; utziera (an, g); uzte (an, g)". // Agintaritza-aldizkarietatikako hitz-bilduma: "utzikeria; alde egitea". // Administrazio hiztegia: "abandono del servicio: zerbitzua abandonatze". // Ez da agertu, ez hitza ezta kontzeptua ere Europako Ituneen Hiztegia-n, Toki-Jaurbidearen Oinarriak arautzen dituen Legea liburuan, Elhuyarren Zuzenbide zibileko hastapenak liburuan.
Erdaretako formak
Beste hizkuntzetako informazioa: es abandono; fr (DLLF): abandon, abandonnement // FIG abandon, négligence // abandon (deportes) // abandon, confiance, franchise; en (DEIL): abandon, abandonment; de (Slaby-Grossmann): Verlassen, Aufgeben // (Jur) Abandon m, Verlassen n, Verlassung f; ca (DCC): abandó.
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: abandono / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Lantaldearen irizpideak
Txostenak eskainiko duen informazioa behar da
argitzeko dago a) -o/-u amaieraren auzia (ez da latinetikoa); eta b) zein eremutan izan daitekeen egoki edo beharrezko (Zuzenbidea eta Kirolak, aipatu dira).
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "hitzaren forma hau hobetsiko nuke" (2000-10-09)
- [E410T]: UZEIn abandonu erabili izan dugu inolako arazorik gabe, abandonatze-rekin batera, Zuzenbidean, Kirolean, Aseguruetan eta baita Politikan ere. Beste era batzuetara ere egin izan dugu, baina abandonu beharrezkoa gertatu zaigu hainbat kasutan" (J. Agirre, 2000-11-07)
Azkue Biblioteka eta Artxiboa
9:00 - 14:00
Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
